Słownik dostępności

A - poziom dostępności

A - jeden z dostępności według WCAG. Poziom podstawowy, dający możliwość skorzystania z serwisu przez większość użytkowników.

A11Y

Skrót określający dostępność do serwisów internetowych lub technologii informacyjno-komunikacyjnymi.

AA - poziom dostępności

AA- jeden z dostępności według WCAG. Poziom średni, dający możliwość skorzystania z serwisu, bez większych problemów, przez większość użytkowników.

AAA - poziom dostępności

AAA- jeden z dostępności według WCAG. Poziom zaawansowany, zapewniający możliwość skorzystania z serwisu, przez większość użytkowników w sposób przyjazny i komfortowy.

Ableizm

Przejaw dyskryminacji, uprzedzenia, niechęci wrogości względem osób niepełnosprawnych, szczególnie wyróżniających się odmiennością fizyczną. Postrzeganie osób niepełnosprawnych jako gorsze niż osoby pełnosprawne. Stereotypowe podejście do niepełnosprawności, katalogowanie rodzaju niepełnosprawności z przypisaną cechą odbioru (np. osoby poruszające się na wózkach zawsze są niepełnosprawne intelektualnie).

Alfabet Braille’a

System zapisu znaków przy pomocy sześciu wypukłych punktów w różnym układzie i odczytywany dotykiem, nazywany znakiem tworzącym. Coraz rzadziej wykorzystywany przez osoby niewidome ze względu na zastąpienie syntezą mowy. Bardzo istotny na etapie edukacji języka polskiego. Alfabet Braille’a służy do zapisania dowolnego języka posługującego się alfabetem łacińskim.

Alfabet Lorma

System kreślenia linii lub stawiania punktów na dłoni odpowiadających poszczególnym literom alfabetu. Służy do przekazywania części komunikatów osobie głuchoniewidomej. Tłumacz-przewodnik wskazuje na dłoni osoby, której tłumaczy kolejne litery wyrazu.

ARIA

Accessible Rich Internet Applications. Jedna z technik wspierających dostępność w zakresie korzystania z serwisów internetowych.

Asystent

Osoba, która powinna być wsparciem dla osoby niepełnosprawnej. Poinstruowana przez użytkownika ze szczególnymi potrzebami może służyć pomocą przy wykonywaniu różnych czynności ale przede wszystkim powinna zachęcać, motywować, pobudzać do aktywności.

Audiodeskrypcja

Dodatkowa ścieżka dźwiękowa uzupełniająca przekaz informacji w materiałach audiowizualnych. Pozwala osobie niewidomej i słabowidzącej na uzyskanie tych informacji, które dla pozostałych użytkowników są dostępne wzrokiem.

Autyzm

Autos (grec. Sam) Inny wariant rozwoju sensorycznego, poznawczego, intelektualnego. Przejawia się uwidocznionym odmiennym sposobem funkcjonowania w obszarach interakcji społecznych, komunikacji oraz zachowania się. Może się objawiać w różny sposób u poszczególnych osób. Często towarzyszą wszelkiego rodzaju objawy strachu, zaburzeń snu i odżywiania, napady paniki, złości, agresji, stereotypowe zachowania, manieryzmy ruchowe.

Balkonik

Urządzenie, które pozwala osobie mającej problemy z poruszaniem się zachować równowagę. Może być na kółkach lub nogach. Pozwala na wykorzystanie dodatkowych punktów podparcia.

Balustrady

Pełnią funkcję bezpieczeństwa. Zabezpieczają krawędzie elementów takich jak schody czy też mogą stanowić przegrodę pomiędzy pomieszczeniami czy ich częściami.

Bezkolizyjne przejście

Bezpieczne przejście dostępne wszystkim użytkownikom. Minimalna szerokość dla bezpiecznego przejścia dla pieszych wynosi 3m (przejście nadziemne), 4,5 (przejście podziemne). Jeśli występuje różnica poziomów należy zapewnić pochylnię. Istotnym elementem również jest stosowanie nawierzchni antypoślizgowych oraz niepowodujących zjawiska olśnienia.

Bezpośredni dostęp

W dostępności cyfrowej: dotyczy programów czytających. Umożliwia pominięcie powtarzających się stałych elementów serwisu. Dzięki wykorzystaniu skrótów klawiszowych dostęp do istotnych treści jest łatwiejszy i szybszy.

W dostępności architektonicznej: możliwość samodzielnego dotarcia do punktu docelowego, przez osoby z dysfunkcją narządu ruchu, bez konieczności korzystania z drogi "naokoło".

Captcha

Completely Automated Public Turing test to tell Computers and Humans Apart.

Technika wykorzystywana na stronach www celem potwierdzenia czy przekazywane dane są generowane przez człowieka a nie robota. Wykorzystywana w celach bezpieczeństwa korzystania z serwisu.

Czytnik ekranu

Program komputerowy, który interpretuje informacje dostępne na monitorze komputera czy ekranie telefonu, a następnie przy pomocy syntezatora mowy lub monitora brajlowskiego przekazuje je użytkownikowi. Dedykowany osobom niewidomym, niedowidzącym. Należy do form technologii asystujących.

Deklaracja dostępności

Jest to dokument zawierający informacje określone w ustawie o dostępności cyfrowej, który powinien zostać sporządzony wg wzoru Ministerstwa Cyfryzacji, odnoszące się do konkretnej strony podmiotu publicznego lub aplikacji mobilnej.

Dostęp alternatywny

to takie działania i rozwiązania organizacyjne, które zapewnią osobie ze szczególnymi potrzebami dostęp do budynku, ale nie w sposób samodzielny lub na zasadzie równości z innymi osobami (potrzebna pomoc innej osoby), albo które nie zapewniają dostępu do budynku podmiotu publicznego, ale umożliwiają skorzystanie z usług publicznych w inny sposób (np. online).

Dźwig osobowy

Jest to urządzenie o napędzie elektrycznym lub hydraulicznym. Stosowane do pionowego przemieszczania osób. Potocznie zwana winda.

Elastyczność użycia

Jedna z zasad uniwersalnego projektowania wskazująca, iż użycie powinno być udostępnione możliwie najszerszej grupie użytkowników.

Elementy dostępnościowe

Określenie to oznacza wszystkie elementy składające się na dostępne otoczenie. Są w tej grupie zarówno elementy budynków (drzwi, korytarze, pomieszczenia, otoczenie), elementy wyposażenia (systemy informacji, meble, urządzenia wspomagające), elementy organizacji przestrzeni (ustawienie mebli), elementy organizacji funkcjonowania instytucji (regulaminy, standardy, informacji i komunikacja).

ETR

EASY TO READ – łatwy do czytania i zrozumienia. Standard stworzony szczególnie z myślą o osobach z niepełnosprawnością intelektualną mający na celu przedstawianie informacji w sposób zrozumiały i przydatny.

Faktura kopułkowa

Wykorzystywana w systemie prowadzącym - ostrzegawczym. Ułożenie kopułek może być w układzie prostokątnym lub przekątnym.

Faktura ostrzegająca

Wykorzystywane w systemie prowadzącym. Jej zastosowanie najczęściej występuje w niebezpiecznych punktach, np. przejścia dla pieszych. Może być faktura stożkowa czy kopułkowa.

Faktura prowadząca

Wykorzystywane w systemie prowadzącym. Jej celem jest umożliwienie poruszania się w przestrzeni osobom z niepełnosprawnością wzroku. Faktura może mieć postać sztabek, żeber.

Faktura stożkowa

Wykorzystywana w systemie prowadzącym - ostrzegawczym. Ułożenie stożków może być w układzie prostokątnym lub przekątnym.

Focus

miejsce, w którym znajduje się punkt akcji na stronie internetowej czy w dokumencie - może to być pozycja w menu, wskaźnik miejsca, w którym wprowadza się tekst albo przeprowadza akcję

Google TTS

Google Text to Speech. Czytnik ekranu dedykowany dla systemu Android. Program jest wyposażony w obsługę syntezy mowy oraz translator.

Głuchy

Głuchy pisany wielką literą to osoba utożsamiająca się z mniejszością kulturowo-językową Głuchych. Bardzo często nie postrzega siebie jako osoby z niepełnosprawnością, a właśnie jako przedstawiciela mniejszości. Jest twórcą/odbiorcą kultury Głuchych – opartej na odrębnym języku – w Polsce jest to polski język migowy (PJM). głucha – osoba, która nie słyszy. Posługuje się PJM. Pojęcie szersze niż Głuchy, bo określa także osoby, które nie identyfikują się z kulturą Głuchych. Wyznacznikiem przynależności nie jest kwestia medyczna (czyli poziom utraty słuchu), a utylitarna – jest to osoba, dla której PJM jest pierwszym językiem. Słowo „G/głuchy” nie ma negatywnych konotacji w środowisku osób głuchych (patrz Polski Związek Głuchych).

Hardware

Są to wszystkie elementy, które wchodzą w skład budowy komputera wraz ze wszelkimi podłączonymi do niego peryferiami.

ICD-11

 Międzynarodowa Statystyczna Klasyfikacja Chorób i Problemów Zdrowotnych. Jedenasta wersja Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych oficjalnie wdrożona będzie 1 stycznia 2022 r.

Identyczne zastosowanie

Jedna z zasad uniwersalnego projektowania wskazująca wprowadzanie rozwiązań bez skoncentrowania na jakimś rodzaju niepełnosprawności. Identyczne zastosowanie ma na celu zastosowania jednego rozwiązania, które będzie użytkowane przez każdego użytkownika (osobę starszą, dziecko, osobę niepełnosprawną na wózku, matkę z wózkiem dziecięcym, itd.)

Inkluzywny

czyli tworzący harmonię miejsca, przestrzeni, otoczenia dla każdego użytkownika. Używanie języka inkluzywnego umożliwia zachowanie równowagi społecznej i poszanowanie praw każdego.

JAWS

Job Access With Speech. Czytnik ekranu dedykowany dla systemu operacyjnego Windows. Program jest wyposażony w obsługę syntezy mowy oraz brajla. Umożliwia obsługę wszelkiego rodzaju softu komputerowego bez użycia wzorku.

Kontrast

różnica pomiędzy dwoma kolorami (np. przedmiotem i ścianą albo napisem i tłem napisu).

Kontrast dotykowy

Różnica faktur pomiędzy powierzchniami np. pomiędzy gładką nawierzchnią chodnika a chropowatą nawierzchnią płytki sygnalizacyjnej TGSI.

LRV

Light Reflectance Value – poziom odbicia światła od powierzchni. Zasady pomiaru poziomu odbicia światła zostały opisane w brytyjskiej normie BS8493:2008+A1:2010. Na podstawie wartości wskaźnika LRV można m.in. prawidłowo projektować kolorystykę wnętrza z uwzględnieniem zachowania wystarczających kontrastów pomiędzy powierzchnią podłóg, ścian, sufitów i wyposażenia. Wartości wskaźnika LRV są podawane przez wielu producentów materiałów wykończeniowych. Można je również znaleźć w brytyjskiej normie BS 8300:2009.

Miejsca odpoczynku

Miejsca umożliwiające odpoczynek w pozycji siedzącej. Ławki z podparciami, pochwyty ułatwiające siadanie i wstawanie. Wskazane usytuowanie w pobliżu pasa ruchu pieszego w sposób niekolidujący z ruchem w przebiegu trasy wolnej od przeszkód.

Miejsce parkingowe dla osób uprawnionych

Miejsce parkingowe dla osób z niepełnosprawnością jest wyznaczonym miejscem postojowym, oznaczone białą kopertą na niebieskim tle również oznakowany znakiem pionowym D-18a i uzupełniającą go tabliczką T-29.

Miejsce postojowe

Powierzchnia, wydzielenie części terenu przeznaczonego do postoju samochodów. Minimalne wymiary: samochód osobowy 2,5 m szer. i 5 m dł., samochód użytkowany przez osobę z niepełnosprawnością 3,6 szer. i 5 m dł., samochód ciężarowy 3,5 szer. i 8 m dł.

Napisy dla niesłyszących

Jest to inna nazwa dla napisów rozszerzonych.

Napisy otwarte

Napisy zawierające ścieżkę dźwiękową (mowę i ważne dźwięki) umieszczone na stałe w materiale wideo - użytkownik nie ma możliwości zmiany ich wyglądu (koloru, wielkości).

Napisy rozszerzone

Napisy do filmu zawierające dialogi oraz informacje o dźwiękach mających wpływ na zrozumienie treści zawartej w ścieżce audio filmu. Napisy rozszerzone zawierają również informację o autorach wypowiedzi jeśli nie można tego wywnioskować z obrazu.

Napisy symultaniczne

SPT (Symultaniczny Przekaz Tekstowy) przedstawienie w formie tekstu, na ekranie, przebiegu wydarzeń spotkań, konferencji, debat itp. oraz programów telewizyjnych nadawanych na żywo. W sposób dosłowny przedstawia przebieg wydarzenia z uwzględnieniem rozróżnienia osób mówiących.

Napisy zamknięte

Napisy zawierające ścieżkę dźwiękową (mowę i ważne dźwięki) umieszczone w osobnym pliku występującym razem z plikiem wideo - użytkownik ma możliwości zmiany ich wyglądu (koloru, wielkości).

Niepełnosprawność intelektualna

Jest to zaburzenie rozwojowe, które objawia się znacznym obniżeniem funkcji intelektualnych. Niepełnosprawność intelektualna może mieć różny zakres i różne podłoże.

Niski poziom wysiłku fizycznego

Jedna z zasad projektowania uniwersalnego. Proponowane rozwiązanie powinno być możliwe do użycia bez dużego nakładu siły.

NVDA

Czytnik ekranu dedykowany dla systemu operacyjnego Windows. Program jest wyposażony w obsługę syntezy mowy oraz brajla.

Osoba głuchoniewidoma

Osoba, która ma uszkodzony zarówno wzrok jak i słuch. W poznawaniu świata korzysta z tego zmysłu, który jest lepiej funkcjonujący – czasem więc korzysta z aparatów słuchowych, czasem z bardzo mocnych okularów lub lup. Właściwie nie zdarza się sytuacja, w której osoba głuchoniewidoma ma stuprocentowy brak wzroku i słuchu.

Osoba niedosłysząca

Osoba, która ze względu na uszkodzenie słuchu ma ograniczone możliwości odbioru mowy poprzez słuch. Osoba niedosłysząca, to taka, której uszkodzenie słuchu jest w stopniu mniejszym niż 70dB.

Osoba niesłysząca

Osoba, posiadająca wrodzone lub nabyte deficyty biologiczne uniemożliwiające lub utrudniające w znacznym stopniu słyszenie.

Pojęcie najczęściej stosowane przez osoby słyszące wobec osób niesłyszących, przez tych drugich rzadko stosowane. Także dlatego, że definiuje sytuację danej osoby przez pewien brak – niesłyszenie, a nie przez posiadanie jakiejś cechy.

Osoba niewidoma

Osoba, która nie widzi i ma tylko „czucie światła”. Informacje zbiera przy pomocy słuchu i dotyku. Jest to określenie, którego ludzie używają, żeby mówić o sobie. Jest w powszechnym użyciu (patrz Polski Związek Niewidomych). Tylko niewielka część osób niewidomych obecnie wykorzystuje alfabet Braille’a. Znacznie częściej posługują się przy korzystaniu z komputerów ze zwykłej klawiatury i czytników ekranu.

Osoba słabosłysząca

Pojęcie stosowane wobec osób, które mają problemy ze słuchem, ale ich pierwszym językiem jest język polski. Korzystają z rozwiązań technicznych, które wspomagają słyszenie, napisów itp. Najczęściej nie posługują się PJM.

Osoba słabowidząca

osoba, która ma uszkodzony wzrok, ale to nadal on jest podstawowym lub jednym z podstawowych sposobów zbierania informacji. Różnice w widzeniu kształtów, kolorów, ocenie odległości mogą być bardzo duże.

Osoba z obniżoną sprawnością psychiczną

osoba, której funkcjonowanie zależne jest od poziomu sprawności układu nerwowego. W różnych momentach może bardzo różnie funkcjonować – zależnie od stadium i okresu obniżonej sprawności psychicznej.

Osoby o ograniczonych możliwościach poznawczych

Określenie stosowane niekiedy wobec osób z niepełnosprawnością intelektualną i osób z zaburzeniami psychicznymi.

Osoby po amputacji kończyn/y

Osoby po chirurgicznym zabiegu, polegającym na częściowym lub całkowitym usunięciu kończyn/y.

Mogą korzystać ze wszystkich wymienionych rozwiązań technicznych - wózków, kul, protez itp.

Osoby ze szczególnymi potrzebami

Osoby starsze, osoby z niepełnosprawnością lub inne osoby mające trwale lub czasowo naruszoną sprawność w zakresie mobilności czy percepcji (np. ludzie poruszający się przy pomocy kul, protez, wózków, słabi, chorujący, niesłyszący, niedowidzący, z trudnościami manualnymi i poznawczymi, osoby z wózkiem dziecięcym, z ciężkim bagażem itp).

Osoby z niepełnosprawnością narządów ruchu

poruszające się na wózku, korzystające z chodzików lub kul ortopedycznych. Część osób nie korzysta z żadnych sprzętów i ich niepełnosprawność nie jest widoczna na pierwszy rzut oka.

Paraplegicy

osoby, które mają całkowicie niesprawne nogi i w pełni funkcjonujące ręce. Korzystają zwykle z wózków i mają w pełni sprawne ręce.

parsowanie

sposób w jaki przeglądarka wyświetla stronę internetową

Pas komunikacyjny chodnika

Wydzielona trasa piesza. Zaleca się zachowanie minimalnej szerokości 2,0 m umożliwiając swobodne minięcie się dwóch osób, poruszających się z pomocami lub na wózkach. Lokalne zwężenie pasa nie powinno wynosić mniej niż 1,25 m, tak aby umożliwić swobodne przejście np. osobie na wózku lub pieszej wraz z psem przewodnikiem lub osobą asystującą.

Pas komunikacyjny chodnika

Wydzielona trasa piesza. Zaleca się zachowanie minimalnej szerokości 2,0 m umożliwiając swobodne minięcie się dwóch osób, poruszających się z pomocami lub na wózkach. Lokalne zwężenie pasa nie powinno wynosić mniej niż 1,25 m, tak aby umożliwić swobodne przejście np. osobie na wózku lub pieszej wraz z psem przewodnikiem lub osobą asystującą.

Pas ostrzegawczy

Pies asystujący

specjalnie przeszkolony pies, który może służyć jako pomoc w poruszaniu się (przede wszystkim osobom niewidomym i słabowidzącym) lub wykonywaniu innych czynności

Piktogram

Piktogram to znak, graficzny system komunikacji. Występuje w kolorystyce czarno-białej. Biała figura, znak na czarnym tle. Jednorazowy opis zawsze umieszczony nad symbolem graficznym. Piktogramy stosowane są głównie w celu ułatwienia komunikacji z otoczeniem osobom niemówiącym.

Piktogram to również, oznaczenia przeciwpożarowe, znaki drogowe czy ostrzegawcze. W tym zastosowaniu kolor piktogramu musi wyróżniać się z tła.

Pismo bezszeryfowe

Czcionka, krój pisma, pozbawione ozdobników. Stosowane w miejscach, sytuacjach kiedy wskazana jest jednolita czytelność tekstu.

Platforma przyschodowa

urządzenie techniczne poruszające się na szynie umieszczonej wzdłuż schodów - zasilane elektrycznie. Pozwala ominąć schody osobie na wózku. Zwykle wymaga uruchomienia przez pracownika

Pochylnia

Wskazane, aby schody zewnętrzne w każdym przypadku były wprowadzane wraz z rozwiązaniem alternatywnym w postaci pochylni czy windy. Wymagana minimalna szerokość 120 cm.

Podnośnik

Podnośnik stanowi alternatywę pokonywania biegu schodów w miejscach, gdzie zastosowanie pochylni lub dźwigu osobowego jest niemożliwe. Zapewnia jedynie minimalny poziom dostępności.

Podnośnik platformowy

to urządzenie jest najczęściej używane w miejscach których nie może być zamontowana winda np. w budynkach zabytkowych.

Pole oczekiwania

Pole w okolicach przystanku komunikacji zbiorowej. Minimalne wymiary 90cm x 90cm. Wymaga się, aby do niego prowadził pas prowadzący. Wyznaczane na wysokości drzwi pojazdu, które są uniwersalnie dostępne dla wszystkich grup pasażerów: zarówno osób poruszających się na wózkach, osób z wózkiem dziecięcym, balkonikiem, osób niewidomych czy też starszych (miejsca dostępne z poziomu posadzki).

Polski język migowy (PJM)

Język migowy, którym posługują się głusi Polacy. Jest pełnoprawnym językiem, posiada wszystkie cechy języka. Charakteryzuje się gramatyką wizualnoprzestrzenną – czyli zamiganie jakiegoś znaku w konkretnym miejscu nadaje mu dodatkowe znaczenie (wykorzystywane np. do określenia czasu).

Poręcze

Powinny pełnić funkcję zabezpieczającą przed upadkiem z wysokości oraz wygodę pokonywania schodów, różnic poziomów. Mogą być stałe lub ruchome, poziome, pionowe i poziomo-pionowe.

POUR

4 zasady opisujące dostępność funkcjonalną w kategoriach: dostrzegalna, funkcjonalna, zrozumiała i solidna. Opracowane celem opisania dostępności sieci. Proponowana technologia musi być również wspomagająca.

Dostrzegalny (Perceivable) - możliwość identyfikacji treści i elementów interfejsu za pomocą zmysłów użytkownika. Przekłada się to na możliwość postrzegania systemu za pomocą odbioru wizualnego, dźwiękowego czy dotykowego.

Wykonalny (Operable) -możliwość użycia elementów sterujących, nawigujących, zarówno manualnych jak i głosowych do obsługi interfejsu.

Zrozumiale (Understandable) - możliwość zrozumienia treści oraz intuicyjna obsługa interfejsu.

Krzepki (Robust) - zgodne ze standardami i zaprojektowane do działania we wszystkich odpowiednich technologiach. Możliwość wyboru technologii wykorzystywanej do interakcji dokumentami multimedialnym, stronami www.

Projektowanie uniwersalne

określone w Konwencji ONZ o prawach osób niepełnosprawnych uniwersalne projektowanie jest podstawowym, domyślnym instrumentem realizacji dostępności. Termin ten odnosi się do rozwiązań, które są użyteczne dla wszystkich ludzi w jak największym zakresie, bez potrzeby adaptacji lub specjalistycznych zmian.

Prosta i intuicyjna obsługa

Jedna z zasad projektowania uniwersalnego. Rozwiązanie, które jest proste, zrozumiałe - niwelujące skomplikowane, niezrozumiałe chaotyczne rozwiązania. Np. może to być instrukcja obrazkowa.

Prosty język

Jasna, zrozumiała, zwięzła komunikacja.

Proteza bioniczna

Innowacyjne rozwiązanie w oprotezowaniu górnej lub dolnej kończyny. Sterowanie protezą polega na wykorzystaniu przekazu fal mózgowych docierających do systemu, który przekształca je na polecenie. Ruch protezy odbywa się poprzez wyobrażenie sobie czynności, którą użytkownik planuje wykonać.

Przestrzeń manewrowa

miejsce potrzebne do wykonywania różnych czynności. Mówimy o niej przede wszystkim w kontekście osób poruszających się na wózkach ale właściwej przestrzeni potrzebują wszyscy użytkownicy

Pętla indukcyjna

Urządzenie, które zmienia dźwięk na fale elektromagnetyczne i w ten sposób dostarcza go do aparatu słuchowego. Ułatwia słyszenie i rozróżnianie mowy.

Racjonalne usprawnienia

Konieczne i stosowne modyfikacje lub adaptacje, niepociągające za sobą nieproporcjonalnych i niepotrzebnych utrudnień, które są niezbędne w określonych przypadkach dla zapewnienia osobom o szczególnych potrzebach możliwości korzystania z dóbr i usług.

Rampa krawężnikowa

Najazd umożliwiający wygodny wjazd na krawężnik.

Schody ruchome

Urządzenie umożliwiające przewóz osób pomiędzy kondygnacjami budynku.

Schody zewnętrzne

Wskazane, aby schody zewnętrzne w każdym przypadku były wprowadzane wraz z rozwiązaniem alternatywnym w postaci pochylni czy windy. Wymagana minimalna szerokość 120 cm.

Skróty klawiaturowe

dwu lub wieloprzyciskowe kombinacje klawiszy na klawiaturze, które pozwalają szybciej wykonać jakąś czynności w programach komputerowych czy obsłudze systemu.

Software

Wszelkiego rodzaju oprogramowania komputerowe.

Spocznik

Element schodów lub pochylni stanowiący początek lub koniec
biegu lub przedzielająca biegi.

Strefa ciszy

Jest to wydzielony obszar w danej przestrzeni użyteczności publicznej lub środku transportu z myślą o osobach potrzebujących ciszy lub chociaż tłumienia hałasu.

System Bluetooth

Bezprzewodowa komunikacja pomiędzy wszelkiego rodzaju urządzeniami elektronicznymi.

System FM

działa podobnie jak pętla, tylko jako nośnik dźwięku wykorzystywane są fale radiowe.

System IR

tu rolę nośnika dźwięku pełni podczerwień

System językowo-migowy (SJM)

Subkod języka polskiego. Do migania w ten sposób wykorzystywane są znaki PJM połączone gramatyką języka polskiego. Sposób komunikacji właściwie niewykorzystywany przez głuchych.

System prowadzenia

Wykorzystanie kombinacji faktur, kolorów, celem umożliwienia samodzielnego poruszania się w przestrzeniach otwartych czy zamkniętych, przez osoby z niepełnosprawnością wzroku.

Technologie asystujące

Assistive Technologies. Wszelkie możliwe działania, rozwiązania umożliwiające większą niezależność osób niepełnosprawnych w funkcjonowaniu dnia co dziennego oraz społecznego.

Tekst alternatywny

Opis tekstowy wszystkich elementów strony internetowej, aplikacji, dokumentu cyfrowego. Jest odczytywalny dla czytnika ekranu i służy przekazaniu tych wiadomości, które są niezbędne dla użytkowników niewidomych i słabowidzących a które przekazywane są tylko obrazem.

Tekst łatwy do czytania i rozumienia

Adaptacja tekstu w języku polskim składająca się z wersji tekstowej i uzupełniającej ją ilustracji przygotowana z myślą o osobach z niepełnosprawnością intelektualną.

Tetraplegicy

osoby, które mają porażone wszystkie kończyny. W niektórych przypadkach mogą częściowo używać z rąk, jak i z nóg, ale zakres tej ruchomości może być bardzo różny. Często korzystają z wózków – zarówno ręcznych, jak i elektrycznych.

TGSI

Tactile Ground Surface Indicators. System wypukłych płytek układanych w miejscach, gdzie potrzebne są dodatkowe punkty i linie nawigacyjne dla osób niewidomych i słabowidzących. Powinien być skontrastowany z nawierzchnią nie tylko kształtem ale i kolorem.

Totupoint

Urządzenie wykorzystujące głośnik i znacznik bluetooth. Umożliwia (z wykorzystaniem aplikacji na telefon) odnalezienie punktów w przestrzeni publicznej i budynkach.

Transkrypcja

Przedstawienie mowy w postaci tekstu.

Trasa wolna od przeszkód

Trasa, którą mogą swobodnie poruszać się wszyscy użytkownicy wraz z uwzględnieniem osób z obniżoną sprawnością ruchową, wzrokową (brak słupków, klombów, koszy na śmieci, itp.). Trasa taka może zawierać podjazdy lub windy, o ile są one wykonane zgodnie z wymaganiami dla osób niepełnosprawnych.

Tyflomapa

Mapa z wypukłymi elementami i napisami w alfabecie brajla - możliwa do odczytania dotykiem.

Tyflopodcast

Rodzaj audycji internetowej dostępnej online, najczęściej cyklicznej, dedykowane osobom niewidomym lub słabowidzącym. Umożliwia poszerzanie informacji w zakresie użytkowania dostępnych technologii.

Uprzedzenie

Antyspołeczna postawa przejawiająca się odrzuceniem kogoś lub czegoś bez racjonalnych przesłanek, wcześniejszego doświadczenia z daną osobą czy sytuacją. Postawa niepoparta faktami, wyrażana na podstawie nieprawdziwych lub niekompletnych informacji.

Uprzedzenie dominatywne

Antyspołeczna postawa przejawiająca się pogardą oraz silnym przekonaniem o wyższości grupy z którą występuje utożsamienie nad grupą dyskryminowaną.

Użytkowni ekstremalny

To taki użytkownik, który potencjalnie może mieć największe trudności w skorzystaniu z budynku, chodnika, tramwaju czy strony internetowej.

VoiceOver

Czytnik ekranu dedykowany dla systemu Mac OS X. Program jest wyposażony w obsługę syntezy mowy oraz brajla.

WAVE

Wtyczka dedykowana dla przeglądarek Chrome i Firefox umożliwiająca sprawdzenie dostępności treści internetowych.

WCAG

Standard przygotowany przez konsorcjum W3C obejmujący opis kryteriów sukcesu, które trzeba spełnić żeby strona internetowa, aplikacja mobilina czy dokument był dostępny dla wszystkich. Nie opisuje wymagań dotyczących technologii tylko oczekiwane rezultaty.

Wideoinfolinia

Wideo połączenie z konsultantem celem uzyskania pomocy czy wsparcia w tematach związanych z instytucjami, które taką formę kontaktu umożliwiają. Dedykowane przede wszystkim osobom niesłyszącym.

wideotłumacz.pl

Usługa świadczona przez Polski Związek Głuchych Oddział Łódzki, która polega na zapewnieniu zdalnego dostępu do tłumacza języka migowego.

Wymiary i przestrzeń dla podejścia i użycia

Jedna z zasad projektowania uniwersalnego. Wymiary i przestrzeń dla podejścia i użycia przez każdego użytkownika danego obiektu czy transportu.

Wózek aktywny

Przeznaczony dla osób z niepełnosprawnością pozwalającą na aktywny tryb życia. Napędzany własną siłą mięśni. Charakteryzuje się lekką wagą, szybkim składaniem (np. do samochodu), skrętnością. Często jest wykorzystywany w różnych dyscyplinach sportowych uprawianych przez osoby niepełnosprawne mogące się samodzielnie poruszać.

Wózek basenowy

Umożliwia osobie niepełnosprawnej wejście do basenu lub podróżowanie po plaży. Wyposażony jest w duże pneumatyczne koła, co stanowi ułatwienie dla asystenta osoby z niepełnosprawnością, w prowadzeniu wózka.

Wózek elektryczny

Przeznaczony dla osób ze znaczną niepełnosprawnością ruchową. Zasilany bateryjnie. Sterowany za pomocą dżojstika.

Wózek ewakuacyjny

służy do tego by osoby, które mają problem z poruszaniem się samodzielnie, w momencie gdy jest pożar lub ćwiczenia ewakuacyjne umożliwia sprowadzenie osoby po schodach w momencie gdy winda jest wyłączona. Żeby z niego skutecznie korzystać należy ćwiczyć stosowanie tego urządzenia w praktyce.

Wózek osoby niepełnosprawnej

Urządzenie pozwalające poruszać się osobom mającym problemy z chodzeniem.

Wózkowicz

potoczne określenie osoby poruszającej się na wózku. Upowszechniane m.in. przez p. Marka Sołtysa, czyli prezesa Towarzystwa Przyjaciół Szalonego Wózkowicza z Warszawy. Innym określeniem tej grupy użytkowników jest słowo „wózkersi”, które z kolei pojawia się przede wszystkim w kontekście sportowym.

Zaburzenia kognitywne

Związane są z procesami poznawczymi. Jeśli występują oznacza to problemy z funkcjonowanie społecznym i codziennym. Mogą dotyczyć m.in. obszarów mowy, pamięci, odbioru rzeczywistości, postrzegania percepcyjnego.

Zauważalna informacja

Jedna z zasad projektowania uniwersalnego. Informacja, która ma dotrzeć do każdego odbiorcy niezależnie od niesprzyjających ku temu predyspozycji czy okoliczności (np. napisy, informacje głosowe, itp.)

Zintegrowane miejsca przesiadkowe

Miejsca, które umożliwiają sprawną i szybką zmianę środka transportu publicznego.

Zrozumiałość

Według standardów WCAG 2.0 jest to zasada wskazująca, iż przekazywane treści powinny być przekazywane w sposób zrozumiały a obsługa interfejsu zrozumiała i przewidywalna.